Co się kryje w środku? Poznaj składniki napojów bezalkoholowych

Zakłady produkcyjne pozyskują surowce i składniki wyłącznie od sprawdzonych dostawców. Zgodnie z wymaganiami prawa żywnościowego, wszyscy producenci żywności powinni móc zidentyfikować każdego dostawcę środków spożywczych lub substancji przeznaczonych do dodania do żywności, którą wytwarzają. Przedsiębiorcy powinni móc także zidentyfikować wszystkich odbiorców swoich produktów. System ten (tzw. „traceability”) wymaga wdrożenia specjalnych procedur identyfikacji.

Składnikami potrzebnymi do przygotowania napojów są głównie woda, surowce i/lub substancje słodzące oraz dodatki, w tym soki owocowe. W przypadku napojów gazowanych niezbędny jest dwutlenek węgla. Napoje energetyzujące zawierają unikalną kombinację charakterystycznych składników o działaniu odżywczym lub fizjologicznym, takich jak np. kofeina i tauryna. Napoje herbaciane gotowe do spożycia wyróżniają się dodatkiem ekstraktu herbaty (czarnej, zielonej, białej i/lub czerwonej). Natomiast napoje izotoniczne zwierają dodatek witamin i składników mineralnych oraz węglowodanów, które są spalane są w trakcie uprawiania aktywności fizycznej. Soki otrzymuje się ze świeżych owoców/warzyw bądź z soków zagęszczonych. Woda butelkowana (mineralna, źródlana, stołowa) jest zaś wodą podziemną wydobywaną jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi.

Woda

Większość napojów bezalkoholowych zawiera między 87% a 99,8% wody. Napoje jak i soki mogą zatem razem z wodą ugasić pragnienie i dostarczyć organizmowi dzienną dawkę płynów pomagając odpowiednio nawodnić organizm.

Dwutlenek węgla

Napoje gazowane nasycone są dwutlenkiem węgla, który nadaje produktom musujący charakter. Dodatkowo dwutlenek węgla sprawia, że nasycony nim napój dłużej utrzymuje świeżość i czystość mikrobiologiczną, bez konieczności stosowania substancji konserwujących lub przy obniżonej ich zawartości.

Niektóre naturalne wody mineralne lub źródlane są naturalnie nasycone CO₂, który występuje w  środowisku. Dwutlenek węgla dodawany do produktów spożywczych został przebadany przez urzędy regulacyjne na całym świecie, które potwierdziły jego bezpieczeństwo.

Surowce i substancje słodzące

Surowce słodzące (cukry) są naturalnie występującymi w przyrodzie składnikami pokarmowymi, które nadają pokarmom słodki smak. Najpopularniejszym cukrem jest sacharoza (nazywana również cukrem stołowym), która jest krystaliczną substancją, otrzymywaną głównie z buraków cukrowych lub z trzciny cukrowej. Sacharoza jest stosowana w wielu produktach spożywczych, napojach i produktach leczniczych w celu poprawy ich smaku.

Oprócz sacharozy, w żywności stosowanych jest wiele różnych innych cukrów, w tym:

• glukoza i fruktoza – występujące w owocach i warzywach;
• laktoza – cukier naturalnie obecny w mleku ssaków (przykładowo zawartość laktozy w mleku krowim wynosi 4,5%);
• maltoza – występująca w słodowych napojach i w piwie.

W przemyśle spożywczym używany jest również syrop glukozowo-fruktozowy, który stanowi wodny roztwór glukozy i fruktozy. Syrop glukozowo-fruktozowy otrzymywany jest ze skrobi pochodzącej z kukurydzy, pszenicy lub tapioki. W przeciwieństwie do wcześniej wymienionych substancji, syrop glukozowo-fruktozowy ma płynną postać i można go stosować bez konieczności uprzedniego rozpuszczania, co ułatwia jego dozowanie.

Wszystkie rodzaje cukru mają tę samą wartość energetyczną wynoszącą 4 kcal/g.

Natomiast substancje słodzące to związki, które mają słodki smak i nie zawierają kalorii bądź związki, których smak słodki jest na tyle intensywny, że w produktach spożywczych można je stosować w stężeniach na tyle niskich, aby nie przyczyniły się znacząco do ogólnej kaloryczności produktów końcowych. Większość niskokalorycznych substancji słodzących jest kilkaset razy słodsza niż cukier stołowy, co oznacza, że dodanie nawet bardzo małej ilości substancji jest wystarczające do osiągnięcia efektu słodzącego. Niska kaloryczność produktów słodzonych tymi substancjami powoduje, że są one powszechnie stosowane w produktach przeznaczonych dla osób dbających o szczupłą sylwetkę.  Natomiast nieobecność lub niska zawartość cukru w tych produktach powoduje, że są one wybierane przez osoby dbające o zdrowie swoich zębów oraz konsumentów cierpiących na cukrzycę.

Substancje słodzące są bezpiecznie wykorzystywane już od ponad 100 lat.

Przykładowe substancje słodzące to: acesulfam K, aspartam, cyklaminian, sukraloza czy glikozydy stewiolowe (potocznie stewia).

Produkty żywnościowe zawierające substancje słodzące powinny w oznakowaniu zawierać informację „zawiera substancje słodzące” umieszczoną obok nazwy produktu. Analogicznie, jeżeli produkt zawiera dodatek cukru (cukrów) i substancji słodzących, oznakowanie powinno zawierać komunikat „zawiera cukier (cukry) i substancje słodzące”.

Soki zagęszczone

Soki zagęszczone otrzymuje się przez odparowanie większości wody z soku owocowego. Proces ten ma na celu utrwalenie produktu, gdyż przechowywany w odpowiednich warunkach sok zagęszczony nie ulega zepsuciu. Poza tym, znaczne zmniejszenie objętości soku zagęszczonego ułatwia także jego transport i przechowywanie.

Do soku zagęszczonego, bardziej trwałego i bez żadnych dodatków chemicznych, jest następnie dodawana taka sama ilość wody, która wcześniej została usunięta oraz ewentualnie aromat z takiego samego rodzaju owoców. Współczesne metody sprawiają, że sok uzyskany z soku zagęszczonego ma w zasadzie wszystkie istotne właściwości fizyczne, chemiczne, organoleptyczne i odżywcze jak sok otrzymany bezpośrednio z owoców.

Spis i wyjaśnienie funkcji poszczególnych substancji dodatkowych możesz znaleźć w Drinkopedii.